Πέμπτη 1 Ιουνίου 2023

Κερασινός...Ο Ιούνιος στον Πόντο.


Ο Κερασινόν φέρ΄ τον ήλον...

- Ο Ιούνιος στον Πόντο λεγόταν Κερασινός ή και Κερασάρτς, καθ’ ότι στη διάρκεια του ωριμάζαν τα κεράσια. Τα ξακουστά κεράσια του Πόντου!
Άλλωστε την Κερασούντα τη θεωρούσαν πατρίδα της κερασιάς. Μάλιστα για τη γυναίκα που είχε χείλη σαν κεράσια, έλεγαν πως ήταν «κερασόχειλος».
Η γενική του μήνα Κερασινού απέκτησε επιρρηματική ση­μασία και δηλώνει: κατά τη διάρκεια του Κερασινού (Ιουνίου). Έχουμε και αρκετές λέξεις στα διάφορα μέρη, με πρώτο συνθετικό τη λέξη Κερασινός...

Έτσι στην Τραπεζούντα και Σάντα έχουμε το επίθετο ουδετέρου γένους το κερασινέσιν και κερασινέσ’, που παράγεται από το κερασινός και την κατάληξη -εσιν, που σημαίνει αυτό που παράγεται κατά το μήνα Ιούνιο, π.χ. κερασινέσ’ βούτορον.
Στη Χαλδία υπήρχε και το όνομα η Κεράσα και συνώνυμο η Κερασία. Όνομα που δίνανε σε αγελάδες που γεννήθηκαν τον μήνα Ιούνιο.
Επίσης λέγανε το κερασάπιν, από το κερασινάπιν, που παράγεται από το κερασινός και άπιον (αρχαίο ουσιαστικό, που σημαίνει αχλάδι), δηλ. όχι μόνο το αχλάδι που ωριμάζει τον Ιούνιο αλλά και το δέντρο.
Το κεράσιν (πληθ. τα κεράσα) είναι το δέντρο κερασιά και ο καρπός. Υποκοριστικό το κερασόπον. πρβλ. και:
«Ούμπαν ακούς πολλά κεράσα,
μικρόν καλάθ’ έπαρ’ κι άμε (πήγαινε)»

Οι Έλληνες του Πόντου κάνανε τραγούδι τις ιδιότητες του μήνα αυτού, λέγοντας:
«Ο Κερασινόν φέρ’ τον ήλον, κοκκινίζ’ κ’ ευτάει σε μήλον»
Σε άλλες παραλλαγές έλεγαν:
στην Κρώμνη:
«Ο Κερασινόν φέρ’ ήλιον και μαραίν’τσε άμον μήλον»
στο Σταυρί:
«Έρθεν ο Κερασινόν, έγκεν φύλλον πράσινον»
στα Σούρμενα:
«Έρθεν ο Κερασινός, ο καιρός έν’ κόκκινος»

Του Αγίου Πνεύματος

Μέσα στον Ιούνιο τύχαινε συνήθως και η κινητή γιορτή - όπως τη λέγανε στα Κοτύωρα - του Αγίου Πνεύματος...

Τ’ Αε-Πνευμάτ’ ή τ’ Α-Πνεμάτ’ ή τα’ Αε-Πνεύματονος

Αυτή την ημέρα δεν κοιμόντουσαν, για να μη γίνουν υπνοσάκουλα! Επίσης δεν ανέβαιναν σε δέντρα, ούτε λούζονταν στη θάλασσα, γιατί πίστευαν πως η μέρα αυτή έχει την κακή της ώρα.

Ταφικό Έθιμο

Επίσης, σε κάποιες περιοχές του Πόντου, του Αγίου Πνεύματος λάμβανε χώρα το επονομαζόμενο και Ταφικό Έθιμο. Συγγενείς και φίλοι των νεκρών, επισκέπτονταν τα νεκροταφεία και τρώγανε μαζί με τους πεθαμένους...
Τ’ Αε Πνευμάτ’ επέναμε ’ς σα ταφία και έτρωγαμε με τ’  αποθαμέντς
Τα μνήματα πλένονταν και αφού γινόντουσαν τα τρισάγια από τον Ιερέα, κατόπιν έστρωναν γιορτινό τραπέζι, προσφέροντας ποικιλία Ποντιακών εδεσμάτων και κερνώντας κρασί ή οποιοδήποτε άλλο ποτό… θα ήθελε ο μακαρίτης!
www.lelevose.gr

 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου