Πέμπτη 1 Δεκεμβρίου 2022

Δεκέμβριος....Καλό και ευλογημένο μήνα και καλό χειμώνα!!

 

Ο Δεκέμβριος, είναι ο δωδέκατος και τελευταίος μήνας του ηλιακού μας έτους, αλλά ο δέκατος μήνας, όπως το λέει και το όνομά του (Δεκέμβριος από το λατινικό Decem = Δέκα), από την πρωτοχρονιά της πρώτης Μαρτίου, όταν το έτος των Ρωμαίων ήταν δεκάμηνο.
Όπως γράφει η αείμνηστη καθηγήτρια της λαογραφίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσ/νίκης Α. Κυριακίδου – Νέστορος, από μια πρώτη επισκόπηση της ζωής των Ελλήνων αγροτών, όπως εκτυλίσσεται μέσα στην περίοδο του Δεκεμβρίου, τρεις είναι οι εμπειρίες του χρόνου που προεξάρχουν: το κρύο, το τέλος της σποράς και η μείωση του φωτός. Το Δεκέμβριο έχουμε τις μικρότερες μέρες. Από τα Χριστούγεννα όμως και ύστερα, αρχίζουν να μεγαλώνουν. Ας δούμε τώρα πως οι εμπειρίες αυτές εκφράζονται μέσα από τις γιορτές και τα έθιμα του Δεκεμβρίου.

Το κρύο συνδέεται με τρεις κυρίως γιορτές στην αρχή του Δεκεμβρίου: Της Αγίας Βαρβάρας, του Αγίου Σάββα και του Άι – Νικόλα. Λέει η παροιμία “Βαρβάρα βαρβαρώνει, Άι Σάββας σαβανώνει, Άι – Νικόλας παραχώνει”. Στις ορεινές περιοχές “Ήπειρο, Δυτική Μακεδονία, Ρούμελη” το κρύο συνδέεται και με τη γιορτή του Αγίου Ανδρέα.” Ο Άγιος Ανδρέας έφτασε, το κρύο αντρειεύει” λένε, παρετυμολογώντας το Αντρέας από το αντρειεύω. Και δίνουν σ’ ολόκληρο το μήνα Δεκέμβριο το όνομα Αντριάς ή Ντριάς. Κάθε κοινωνία, όπως είναι φυσικό, μορφοποιεί το περιεχόμενο του χρόνου με το δικό της τρόπο, κάνει τη δική της ελεύθερη επιλογή.
Η δεύτερη εμπειρία του χρόνου που σημειώσαμε για το Δεκέμβριο είναι το τέλος της σποράς. Εκφράζεται κι αυτή με παροιμίες φράσεις, όπου κυριαρχεί η χρήση της παρετυμολογίας. Με άλλα λόγια, η μορφή που παίρνει ο λόγος επηρεάζεται από τον ηχητικό συσχετισμό των λέξεων. Αυτό σημαίνει παρετυμολογία – όπως λ.χ. στην έκφραση “Ο Αντριάς αντρειεύει το κρύο”, όπου η ηχητική συνάφεια ερμηνεύεται σαν αιτιώδης σχέση.Ως προς τη σπορά τώρα, λένε: “Δεκέμβρης, δίκιος σπόρος” ή “Δικέμβρη, δίκια σπέρνε”. Δίκια σημαίνει εδώ ότι ο ζευγάς δεν πρέπει να ρίχνει το σπόρο μήτε πολύ αριά, μήτε πολύ πυκνά, γιατί το χώμα είναι αρκετά ποτισμένο από τη βροχή πια κι έτσι δεν υπάρχει φόβος μήπως δε φυτρώσει μέρος του σπόρου ή μήπως δεν τραφεί αυτός που θα φυτρώσει. Η παρετυμολογία είναι ανάμεσα στο δίκιος και στο Δεκέμβριο.Για το Δεκέμβριο λένε: “Βαρύς χειμώνας, βαρύ καλοκαίρι” και αντίθετα“ελαφρύς χειμώνας, ελαφρύ καλοκαίρι” που σημαίνει πως αν δεν έχουμε χιόνια το χειμώνα, τότε και τ’ αμπάρια θα είναι άδεια, γιατί το λένε και οι παροιμίες:
“Ο Δεκέμβρης, κρύο αντρειώνει”
“Χιόνι του Δεκεμβρίου, χρυσάφι του καλοκαιριού”
antexoume.wordpress.com

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου