ΥΠΑΠΑΝΤΗ: η Ορθόδοξη και παραδοσιακή “Γιορτή της Μητέρας”

ΥΠΑΠΑΝΤΗ: η Ορθόδοξη και παραδοσιακή “Γιορτή της Μητέρας”

.

*Στὴν Ἑλλάδα, ἠ Γιορτή της Μητέρας γιορτάστηκε γιὰ πρώτη φορὰ στὶς 2 Φεβρουαρίου τοῦ 1929, γιὰ νὰ συνδυαστεῖ ἡ Γιορτὴ αὐτὴ μὲ τὴν χριστιανικὴ γιορτὴ τῆς Ὑπαπαντῆς. Κατὰ τὴν διάρκεια τῆς δεκαετίας τοῦ 1960 ὅμως, μεταφέρθηκε στὴν 2η Κυριακή τοῦ Μαΐου (ἀποκόπτοντας τήν ἱερή αὐτή γιορτή ἀπό τήν Πίστη μας.).

ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΗΤΕΡΑ 

–βασισμένη στους Λόγους του Γ. Παΐσιου

Την ημέρα της Υπαπαντής, η Εκκλησιά μας όρισε να τιμάται η μητέρα. Στο πρόσωπο της μητέρας όλων μας της Παναγίας ,σπεύδουμε όλες εμείς οι μητέρες όταν θέλουμε να αντλήσουμε κουράγιο και δύναμη,όταν πελαγοδρομούμε μέσα στη δεινή της σκληρής καθημερινότητας ,όταν συναντούμε άπειρες δυσκολίες με τα παιδιά μας .Και όλες έχουμε δεχτεί πλούσια την ευλογιά και τη Χάρη της και με τη βοήθεια της έχουμε βρει λύσεις στα προβλήματα και τους προβληματισμούς μας.

Ιδιαιτέρα η πολύτεκνη μητέρα ,στην οποία θα επικεντρωθούμε , έχει πολλούς λογούς για να ζητά τις πρεσβείες της.

Κάθε μάνα δίνει τον αγώνα της ,αναλώνεται καθημερινά για χάρη των παιδιών της ,ξεπερνά τον εαυτό της .Κάθε μάνα είναι αξιέπαινη, ανεξάρτητα από τον αριθμό των παιδιών της .Ακόμα και η γυναικά που δεν μπόρεσε να χαρεί τη μητρότητα ,ενώ πολύ το επιθυμούσε .Και εκείνη που ενώ το ήθελε πολύ ,δεν μπόρεσε να χαρεί πολλά παιδιά μέσα στην αγκαλιά της.

Στην περίπτωση όμως μιας πολύτεκνης οικογένειας αυτό που πέρα από τη χαρά πολλαπλασιάζεται   είναι ο κόπος,  έννοια ,η φροντίδα .Όλοι μας έχουμε εμπειρία από το μεγάλωμα των παιδιών .Επομένως ,ακόμα και αν δεν έχουμε εμπειρία πολυτεκνίας μπορούμε εύκολα να αναλογιστούμε πώς είναι όταν οι φροντίδες γίνονται πολλαπλές.To κάθε παιδί έχει τις δικές του ανάγκες. Τα μικρότερα ζητούν αμέριστη την προσοχή ενώ και όσα μεγαλώνουν, απαιτούν και αυτά το ενδιαφέρον της μητέρας. Γιατί τα παιδιά μπορεί να είναι πολλά, αλλά θέλει να βοηθήσει το καθένα να είναι επιμελής στα μαθήματα, αλλά και να δραστηριοποιηθεί και πέρα από το σχολικό πρόγραμμα. Ταυτόχρονα να μην χάνει την ευκαιρία να  νουθετεί το καθένα προσωπικά, να του δείξει στοργή και ενδιαφέρον. Να μελετά τον κάθε χαρακτήρα ξεχωριστά, ιδιαίτερα καθώς μεγαλώνουν και αλλάζουν οι ανάγκες και τα ενδιαφέροντα.

Και όσο μεγαλώνουν τα παιδιά, μπορεί να μετριάζεται ο σωματικός κόπος, οι έγνοιες  όμως   περισσεύουν. Έγνοιες για τις σπουδές, για την επαγγελματική τους αποκατάσταση, τις οικογένειες που τα ίδια θα δημιουργήσουν. Σε τι κοινωνία θα ζήσουν… Σε τι εποχή,  με τόσες δυσκολίες…Και καθώς είναι πολλά τα παιδιά, πολλές και οι μέριμνες.

Κάπως έτσι κυλά η καθημερινότητα. Με γρήγορη ταχύτητα και μεγάλη ένταση. Και είναι σπάνιες οι ευκαιρίες που έχει για να ξαποστάσει λίγο. Πρέπει  όμως να βγει νικήτρια. Κανείς δεν την δικαιολογεί, και πρώτα απ’ όλους ο εαυτός της ,να μην είναι συνεπής στο έργο της.

 Πώς θα μπορέσει λοιπόν να φέρει εις πέρας την αποστολή της; Από που αντλεί δύναμη και θάρρος ώστε να μην γονατίσει, αλλά όρθια να παλεύει και να νικά, χωρίς να της λείπει το χαμόγελο; Να δίνει τον αγώνα της με χαρά και προθυμία;

Όπως κάθε πιστός, έτσι και η μητέρα τη δύναμη του Χριστού και της Παναγίας μας ταπεινά ζητά και λαμβάνει. Σε κάθε δυσκολία, στους κινδύνους των παιδιών, στις αρρώστιες, στα παραστρατήματα, εκεί στρέφει το βλέμμα της. ’Γιατί ο Θεός, που φροντίζει για τα πετεινά του ουρανού, πολύ περισσότερο θα φροντίσει για τα δικά της παιδιά.’ Γράφει ο Γέροντας Παϊσιος στους Λόγους του. ¨Ο Θεός, συνεχίζει ο Γέροντας, αγαπά και φροντίζει ιδιαίτερα τους πολύτεκνους. Στις αρχές μπορεί να αντιμετωπίσουν δυσκολίες, αλλά ο Θεός δεν θα τους αφήσει’.

  Και επειδή η εποχή μας δεν ευνοεί την οικογενειακή ζωή, πόσο μάλλον την πολυτεκνία, η μητέρα καλείται πολλές φορές να αντιμετωπίσει, εκτός από τις πρακτικές δυσκολίες, και την αποδοκιμασία του κοινωνικού περίγυρου. Ακόμα και την αναλγησία της πολιτείας. Γιατί η πολυτεκνία θεωρείται από πολλούς «μωρία»…

  Όταν όμως η μητέρα συνειδητοποιήσει την τιμή που της έγινε να φέρει αυτές τις εικόνες του Θεού στον κόσμο, όταν ξέρει ότι ο Θεός την βλέπει από ψηλά και ευλογεί τους κόπους της και ότι οι θυσίες της δεν πάνε χαμένες, τότε αναπαύεται ψυχικά και γαληνεμένη συνεχίζει τον αγώνα της.

Μέγιστη είναι και η συμβολή του πατέρα στη λειτουργία της οικογένειας, πόσο μάλλον της πολυμελούς. Ενώ δεν είναι δυνατόν να βοηθά πάντα τη μητέρα σε πρακτικά ζητήματα, ωστόσο η συμπαράστασή του και η στήριξή του προς τη μητέρα είναι ανεκτίμητες. Ο άνδρας εκπροσωπεί κυρίως τη λογική και μπορεί να ενισχύει τη μητέρα σε στιγμές που είναι συναισθηματικά ταραγμένη και να την ηρεμεί.

Κατά το Γ. Παϊσιο, «αυτό που ενώνει περισσότερο το ζευγάρι είναι η ευγνωμοσύνη. Ο ένας αγαπά τον άλλο για αυτό που του χαρίζει. Η γυναίκα δίνει στον άνδρα την εμπιστοσύνη, την αφοσίωση την υπακοή. Ο άνδρας δίνει στη γυναίκα την σιγουριά ότι μπορεί να την προστατέψει. Η γυναίκα είναι η αρχόντισσα του σπιτιού, αλλά και η μεγάλη υπηρέτρια. Ο άνδρας είναι ο κυβερνήτης του σπιτιού, αλλά και ο μεγάλος χαμάλης.»

   Στο σημείο αυτό ας αναφερθούμε σε μια νέα τάση στο χώρο της παιδοψυχολογίας .Αντί να προσπαθείτε να κάνετε ευτυχισμένα τα παιδιά σας ,λένε οι εκπρόσωποι της , προσπαθήστε να κάνετε ευτυχισμένη τη σχέση σας με το –την σύζυγό σας .Αυτομάτως τα παιδιά θα αισθανθούν ευτυχισμένα. Στις πολυμελείς οικογένειες ίσως να φαίνεται δύσκολο να βρεθεί χρόνος για τους γονείς. Είναι όμως τόσο αναγκαίος! Και όταν η σχέση των συζύγων είναι χαρούμενη και ειρηνική, τα παιδιά αντλούν απ’ αυτήν τόση χαρά και ασφάλεια, που περιορίζονται οι παράξενες συμπεριφορές και οι παράλογες απαιτήσεις. Κοντά στους αγαπημένους γονείς μεγαλώνουν ήρεμα και αγαπημένα αδέλφια ,χωρίς πολλές φιλονικίες και έριδες, που προβληματίζουν επιπλέον τη μητέρα.

Εδώ πρέπει να τονιστεί και η ανεκτίμητη βοήθεια που μπορεί να προσφέρει και η γιαγιά. Σύμφωνα με το Γέροντα ¨Η γιαγιά στην οικογένεια είναι μεγάλη ευλογία. Η μάνα δεν προλαβαίνει με τις δουλειές ν δώσει στα παιδιά την απαραίτητη στοργή και αγάπη. Τη δίνει λοιπόν η γιαγιά. Με τη φροντίδα της γιαγιάς και η μάνα κάνει τις δουλειές της, και η γιαγιά αναπαύεται με την αγάπη των εγγονών.»

   Όπως είναι λογικό, τα πολλά παιδιά χρειάζονται και πολλή ενέργεια. Η βοήθεια λοιπόν της γιαγιάς ή κάποιου άλλου φιλικού ή συγγενικού προσώπου, είναι πολύ σημαντική για τη μητέρα .Μεγάλη η βοήθεια που μπορεί να προσφέρει και ο παππούς, ιδιαίτερα σε πρακτικά ζητήματα. Και κάθε βοήθεια αξίζει πραγματικά τον κόπο.

Σε κάθε περίπτωση όμως, «με την απλότητα θα κάνει πολλή προκοπή η μάνα. Καλύτερα να ασχολείται με την ανατροφή των παιδιών, παρά να καταπιάνεται σχολαστικά με το νοικοκυριό, με τα άψυχα πράγματα, Αν χάνει το χρόνο της κοιτάζοντας πώς να παρουσιάσει τακτοποιημένο το σπίτι της στους ξένους, τότε τι να πει κανείς?», καταλήγει ο Γέροντας.

  Οι δουλειές τελειωμό δεν έχουν, ενώ τα παιδάκια έχουν ανάγκη από το χρόνο και το ενδιαφέρον της μητέρας.  Απλοποιώντας το νοικοκυριό και οργανώνοντας καλά τις καθημερινές δουλειές, θα έχει την ευχέρεια να σταθεί κοντά στα παιδιά της. Γιατί εκείνα έχουν ανάγκη τη στοργή και την αγάπη της πολύ περισσότερο απ΄ ότι ένα άψογο σπίτι ή άψογα ρούχα…

Καθώς μεγαλώνουν τα παιδιά, αναλαμβάνουν και αυτά υπεύθυνους ρόλους μέσα στο σπίτι. Χωρίς να τα φορτώνει υπερβολικά, αλλά καλλιεργώντας  την αγάπη και το φιλότιμό τους, η μητέρα μπορεί να έχει δίπλα της πολλούς βοηθούς. Το μεγαλύτερο θα προσέξει λίγο το μωρό, θα βοηθήσει το μικρότερο στα μαθήματα. Όλα μπορούν να κάνουν κάποιες δουλίτσες.

«Σε μια μεγάλη οικογένεια ,δίνονται πολλές ευκαιρίες στα παιδιά να αναπτυχθούν φυσιολογικά εφ΄ όσον οι γονείς τους δίνουν σωστή αγωγή .» λέει πάλι ο Γέροντας” Το ένα παιδί βοηθά το άλλο. Υπάρχει αυτό το δόσιμο και ζουν μέσα σε αυτό το κλίμα θυσίας και αγάπης. Ο μικρός τον μεγάλο και τον αγαπά και τον σέβεται. Αυτό φυσιολογικά καλλιεργείται σε μια πολύτεκνη οικογένεια.»

   Στην εποχή μας πάντως που η λιτότητα μπήκε αναγκαστικά σε όλα τα σπίτια, νομίζω ότι να μεγαλώνουν τα παιδιά μας με απλότητα και ολιγάρκεια είναι ένα πραγματικό εφόδιο. Και στις πολυμελείς οικογένειες, όπου εκ των πραγμάτων τα παιδιά μεγαλώνουν με λιγότερα υλικά αγαθά, δεν σημαίνει ότι τα  παιδιά δεν μπορούν να μάθουν να κουβαλούν τη χαρά μέσα τους. Γιατί η ψυχή δεν γεμίζει με την ύλη…Αντίθετα, φροντίζοντας για την πνευματική τους καλλιέργεια, την ενασχόλησή τους με τον πολιτισμό, τις τέχνες ,τη μουσική, τον αθλητισμό και με ό,τι άλλο δείχνουν να έχουν κλίση, μπορούμε να τους δείξουμε μια άλλη προοπτική της ζωής, πέρα από το χρήμα και την άνεση.

Και παράλληλα με την πνευματική και ψυχική καλλιέργεια των παιδιών, η μητέρα φροντίζει και για την καλλιέργεια της προσωπικότητάς της. Οργανώνοντας τις δουλειές της και απλοποιώντας τη ζωή της, μπορεί να βρει το χρόνο να διαβάσει, να παρακολουθήσει μια ομιλία, να ασχοληθεί με κάτι που την ευχαριστεί και την ξεκουράζει ψυχικά. Ακόμα να προσφέρει από το περίσσευμα της αγάπης της και  πέρα από τα όρια της οικογένειάς της. Όλα αυτά βοηθούν την ίδια, βοηθούν και τα παιδιά της, που εμπνέονται από το παράδειγμά της.

Γιατί το παράδειγμα είναι εκείνο που μιλάει στην ψυχή των παιδιών πολύ περισσότερο από τα λόγια, όπως λέει ο Γέροντας Παϊσιος. Και στην περίπτωση της μητέρας με τα πολλά παιδιά η ηρεμία, η πραότητα, η ψυχραιμία που αντιμετωπίζει τις πολλές δυσκολίες που προβάλλουν μπροστά της, είναι ένα μάθημα ζωής για τα παιδιά της και το περιβάλλον της. Ένα εφόδιο για να παλέψουν τα ίδια κόντρα στις δύσκολες συνθήκες, Όταν θα βγουν και αυτά στον αγώνα της ζωής και θα δημιουργήσουν και αυτά τις δικές τους οικογένειες.

*****

Είναι δύσκολη η εποχή που ζούμε. Και καθώς η καθημερινότητα, η επιβίωση, γίνονται δυσβάστακτες, διστάζουμε μπροστά στη σκέψη να φέρουμε και άλλους ανθρώπους σε αυτό το σκληρό κόσμο. Ας δούμε όμως τι απάντησε ο Γέροντας σε κάποιον που του έκανε την αντίστοιχη ερώτηση.

  -Γέροντα, σήμερα πολλοί νέοι άνθρωποι δεν θέλουν να κάνουν παιδιά, γιατί σκέφτονται σε τι κόσμο θα φέρουν το παιδί τους. Μόλυνση, ζωή γεμάτη άγχος, άγρια κοινωνία, πόλεμοι…

   -Όχι παιδί μου, δεν είναι έτσι. Οι Χριστιανοί στον καιρό των διωγμών δεν παντρευόντουσαν? Δεν κάναν παιδιά? Και παντρευόντουσαν, και παιδιά κάναν. Είχαν την ελπίδα τους στηριγμένη στο Θεό, όχι στους ανθρώπους. Είναι ολιγοπιστία αυτός ο λογισμός. Ο Θεός σε μια στιγμή μπορεί να τα διορθώσει όλα. Να σβήσει όλα τα στραβά. Κάνουν οι άνθρωποι σχέδια…έχει και ο Θεός τα δικά του…»

Πολύ ελπιδοφόρα τα λόγια του Γέροντα! Και ας αναλογιστούμε πώς μεγαλούργησαν οι πρόγονοί μας. Ο Θ. Κολοκοτρώνης γράφει ότι οι Έλληνες νίκησαν γιατί «οι καλύβες ήταν γεμάτες με παιδιά». Και ο Μακρυγιάννης «Όλα τα θεριά του κόσμου πολεμούν να μας φαν, αλλά δεν μπορούν. Τρώνε από μας, αλλά μένει και μαγιά.» Αυτά ως ένα αφιέρωμα στους πατέρες, για να μην τους αδικήσουμε. Αν και όσα ειπώθηκαν για τη μητέρα, χωρίς τη στήριξη ενός άξιου πατέρα είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθούν…

Kαι ας τελειώσουμε το μικρό αυτό λόγο, που ήταν βασισμένος στις διδαχές του αγίου Γέροντα – με κάτι πολύ σημαντικό για όλες τις μητέρες- με τη σημασία που πρέπει να δοθεί στο ξεκίνημα της ζωής των παιδιών. Σύμφωνα με το Γέροντα, η αγωγή ξεκινά από τη σύλληψη του εμβρύου! Και συνεχίζεται κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής, όπου ανεκτίμητος είναι ο μητρικός θηλασμός .

Όσα είπαν οι φωτισμένοι αυτοί άνθρωποι, (δείτε τα κείμενα των αγίων Γερόντων Παϊσίου και Πορφυρίου) είναι ό,τι ακριβώς πρεσβεύει και η σύγχρονη επιστήμη. Η εμβρυική ζωή, η  βρεφική και η πρώτη παιδική ηλικία είναι καθοριστικές για την ανάπτυξη της προσωπικότητας, για δημιουργία ανθρώπων με υγεία ψυχική και σωματική. Ο μητρικός θηλασμός συστήνεται  από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να διαρκεί τουλάχιστον δύο χρόνια. Αξίζει σίγουρα να δώσουμε βάση σε αυτά τα τόσο καθοριστικά χρόνια, γιατί η αρχή είναι το   ήμισυ του παντός.

Οι λόγοι του Γέροντα που ακούστηκαν προέρχονται από το βιβλίο «Λόγοι Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου, τόμος Δ, Οικογενειακή Ζωή». Είναι ένα βιβλίο που αξίζει να υπάρχει σε όλα τα  σπίτια. Και από το επίσης αξιόλογο βιβλίο του  κ. Αθ. Ρακοβαλή «ο π. Παϊσιος μου είπε…».

Εύχομαι σε όλες τις μητέρες καλή δύναμη στον αγώνα μας και να χαιρόμαστε ό,τι πολυτιμότερο έχουμε- τις οικογένειές μας!

  Η Παναγία μας, η Μητέρα όλου του κόσμου, να μας ενισχύει και να μας καθοδηγεί όλους στον καθημερινό αγώνα της ζωής.

***Βασισμένο σε ομιλία που εκφωνήθηκε στη γιορτή της Μητέρας, την ημέρα της Υπαπαντής