Χριστιανάρτς...Ο Δεκέμβριος στον Πόντο

Χριστιαννάρτς στην Ποντιακή διάλεκτο είναι ο Δεκέμβριος, ο οποίος είναι και ο πρώτος μήνας του χειμώνα. Το όνομα αυτό του έδωσαν οι Πόντιοι από την μεγάλη γιορτή της γέννησης του Ιησού Χριστού. Κατά τόπους υπήρχαν διάφορες παραλλαγές της ονομασίας του Δεκεμβρίου. Στην Ινέπολη ονομαζόταν Σαρανταήμερος, στην Κερασούντα και την Τρίπολη λεγόταν Χριστιεννάρης, στα Κοτύωρα, Σάντα, Τραπεζούντα και Χαλδία Χριστιεννάρτς, ενώ επίσης σε Σάντα και Χαλδία καλείτο καιΧριστιαννάρτς. Στη Ροδόπολη λεγόταν Χριστουγεννάρτς.

Όπως αναφέρει και το χαρακτηριστικό ρητό των Ποντίων για τον μήνα Δεκέμβριο... «Έρθαμε σον Χριστιανάρ, ο Χριστόν εγεννέθεν, τα μήνας γίνταν δώδεκα, ο χρόνος πα ετελέθεν».

Το τσουχτερό κρύο, τα χιόνια και οι γιορτές των Χριστουγέννων ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά του μήνα αυτού. Ο#Δεκέμβριος φημιζόταν για τα πολλά χειμωνιάτικα «παρακάθια», πότε στο ένα και πότε στο άλλο σπίτι της γειτονιάς.

Οι #γιορτές του Δεκεμβρίου πολλές και μεγάλες. Τις τρεις ημέρες (4, 5 και 6 Δεκεμβρίου) στον Πόντο τις ονομάζανΝικολοβάρβαρα. Μάλιστα για τις γιορτές αυτές του πρώτου δεκαημέρου έλεγαν: «Αε Βαρβάρα φύσα, Αε Σάββα τούφ’σον, Αε Νικόλα χιόντσον». Σε χωριά της Αμισού έλεγαν: «Άι Βαρβάρα βαρβαρών, Άι Σάββας σαβανών, κι Αι Νικόλας παραχών», συσχετίζοντας τα ονόματα των Αγίων με το κρύο.

Τη γιορτή του Αγίου Ελευθερίου την τιμούσαν ιδιαίτερα οι έγκυες, για να ελευθερωθούν εύκολα. Όταν μια γυναίκα επισκεπτόταν «έμποδον» (έγκυο) της έλεγε: «Ας σον Αε Λευτέρ’ έρθα, ο Θεός να ελευθερών’ σε».

Τον Δεκέμβριο γύριζαν οι ξενιτεμένοι, για να περάσουν τις γιορτές των Χριστουγέννων με τους δικούς τους.